Merkezi Finans ve Bankacılığı, Merkeziyetsiz Finans (DeFi) ile kıyasladığımızda konjonktürel gelişmelerin ışığında DeFi lehine farkın günden güne açıldığını söyleyebiliriz. Finansta ibre DeFi’dan yana olsa geleneksel bankacılık sisteminin de önemli adımlar atarak yarıştan kopmuyor, liderliği kaptırmak istemiyor diyebiliriz. Geleneksel Finans her zaman finansal işlemlerin yürütülmesinde birincil yöntem olmuştur. Ancak son yıllarda blok zincir teknolojisinin ortaya çıkması, Merkeziyetsiz Finans (DeFi) olarak bilinen yeni bir kavramın doğmasına neden oldu. Basit bir anlatımla DeFi, blokzincir teknolojisi üzerine inşa edilmiş yeni bir finansal işlem yürütme yöntemi diyebiliriz.
Ayrıca Geleneksel Finans ve Bankacılıkta kazanç oranları düştükçe, yatırımcılar başka getiri fırsatları aramaya da başlayınca piyasanın birkaç yıl öncesine göre daha güvenli, çok çeşitli, sabit paralar ve alternatif finans getiri stratejileri sunan DeFi’a kaymalar arttı. Hatta uzun bir süredir aktif olarak milyonlarca kişinin kullandığı DeFi’nin kullanıcılarına sunduğu avantajlar, artık geleneksel bankacılık sisteminin kendi yenilemesine bu yönde hizmetlerini çeşitlendirmesine sebep oldu.
DeFi uygulamaları ve kullanım alanları
Aave, Compound gibi platformlar, kullanıcıların teminat göstererek borç almasına ve faiz kazanmalarına olanak sağlamış, Uniswap, Sushiwap gibi platformlar, kullanıcıların aracı olmadan kripto para alım satımı yapmasını, USDC, DAI gibi merkeziyetsiz stablecoin’ler, değerini, dolara sabitleyerek istikrarlı bir dijital para alternatifi sunar hale getirdi. Ayrıca, DeFi, NFT ve blok zincir tabanlı oyunlarla entegre çalışarak yeni finansal modeller oluşturarak kullanıcılara kazanç modeli oluşturdu.
Son dönemde Fed’in faiz kararları ile zorlanan bankalar ve kurumsallar yavaş yavaş etkiye karşı tepki vermeye başlamış durumda. Bunun ilk cephesini Silicon Valley Bank ile gördük. Bankanın risk değerleri deyim yerindeyse yerle bir oldu ve banka ile ilişkili birçok şirket zorlu bir sürecin eşiğine geldi. BlackRock ve PayPal gibi büyük oyuncular, tokenize edilmiş fonlar ve sabit paralar aracılığıyla pazara giriyor ve bu da ana akım kabulün arttığını gösteriyor. Son faiz indirimlerini de ele alırsak likidite artmış bu nedenle DeFi getirileri geleneksel yatırımlardan daha cazip hale geldi.
An itibariyle bir DeFi devrimi için beklentiler ve oluşan ortam parlak gibi görünüyor. Sağlıklı ve kontrollü bir şekilde büyüyen bir DeFi kurumsal katılımcıların gelişi, devam eden FED gevşeme döngüsü DeFi’nin gelişmesi için mükemmel bir ortamdır. Öyle ki; PayPal’ın CTO’su “Bana fayda sağlarken genel maliyetlerimi düşürüyorsa neden almayayım?” yaklaşımı giderek daha fazla kurumsal oyuncuyu bu alanda göreceğimizin de bir işareti.
Benzerlikler ve Farklılıklar
Geleneksel Finans ve DeFi birbirilerine rakip gibi görünüyor ama ben aslında dikkat çeken benzerliklerine biraz değinmek istiyorum. Her ikisinin de içeriğine baktığımızda faaliyet alanları finans ve para işlemleriyle ilgili. Her ikisi de para, hisse senedi veya diğer varlıklara, değer transferine odaklanmış durumda. Hem geleneksel finans hem de DeFi ayrıca kredi, sigorta ve yatırım gibi finansal hizmetler sağlayabiliyor ve kullanıcılardan bu hizmetler karşılığında bir komisyon talep ediyor.
Dahası, geleneksel finans ve DeFi’nin her ikisi de kurallar ve düzenlemelerle yönetiliyor. Geleneksel Finansın sistematiğini ve kurallarını hükümetler ve düzenleyici kurumlar yürürlüğe koyarken, DeFi’de ise kurallar ve düzenlemeler, blok zinciri üzerinde programlanan ve kendi kendini yürüten akıllı sözleşmeler tarafından uygulanır. Ancak burada bir ayrım var, DeFi tarafında düzenlemelerin henüz oturmuş bir sistematiğe sahip olduğunu söylemek güç.
Bazı benzerliklerden bahsettik ama geleneksel finans ve DeFi’yi birbirinden ayıran en önemli fark, geleneksel finansın “Merkezi” DeFi’nin ise adından anlaşılacağı gibi “Merkeziyetsiz” olmasıdır. Geleneksel finans, finansal işlemlere dahil olan taraflar arasında aracı görevi gören bankalar gibi büyük finans kurumlarının hakimiyetindedir. Buna karşılık DeFi, aracılara ihtiyaç duymadan taraflar arasında doğrudan işlem yapılmasını sağlayan blokzinciri teknolojisi üzerine işlemlerini sürdürür.
Bir diğer fark ise ayrımın en güçlü argümanı süreçlerde Geleneksel Finansı güçlü kılan hükümetler tarafından çıkarılan ve düzenlenen itibari para birimine dayanmasıdır. Öte yandan DeFi, merkeziyetsizdir ve hükümetler tarafından düzenlenmeyen (çoğu tarafından tanınmayan) kripto para birimlerine dayanır. Ayrıca, geleneksel finans coğrafi sınırlarla sınırlıyken, DeFi küreseldir ve internet bağlantısı olan herkes tarafından erişilebilir. Son madde aynı zamanda DeFi’ın en kritik özelliklerinden biridir. Öyle ki çoğu gelişmemiş ülkede bankacılığa erişimin oldukça zor ve kısıtlı olduğu bilinen bir gerçektir. DeFi ise bu tür zorlukları basit bir internet bağlantısı ile ortadan kaldırabilir.
Yapay Zeka Desteği ile DeFi daha ulaşılabilir ve verimli hale geliyor.
Geleneksel finans kadar basit ve kullanıcı dostu olmadığı herkes tarafından dillendirilen ve bu alanda gelişmesi gerektiği noktasından birçok kişinin fikir birliğine vardığı DeFi platformu bu konuda da ciddi bir adım atmış gibi görünüyor.
Primex Finance, tüm beceri seviyelerindeki kullanıcılar için merkezi olmayan finans yolculuğunu basitleştirmeyi amaçlayan DeFi Agent’ın yaklaşan lansmanı ile yapay zekayı entegre etmeye hazırlanıyor.
Bu dönüştürücü güç, blok zinciri tabanlı sistemlerin karmaşıklığının tarihsel olarak birçok kullanıcı için bir giriş engeli olduğu merkezi olmayan finans alanında özellikle belirgindir. Geliştiriciler, yapay zekayı DeFi platformlarına yerleştirerek yalnızca kullanıcı deneyimlerini basitleştirmekle kalmıyor, aynı zamanda bir zamanlar teknoloji meraklısı bireyler için ayrılmış olan finansal araçlara erişimi de demokratikleştiriyor. Bu değişim, teknik uzmanlığı ne olursa olsun herkesin katılabileceği ve DeFi’nin sunduğu fırsatlardan yararlanabileceği daha kapsayıcı bir finansal ekosistemin yolunu açıyor.
Bu yenilik, ekosistem katlanarak büyüdüğü ancak birçok katılımcı için karmaşık kaldığı için DeFi için çok önemli bir zamanda geliyor. Primex Finance, otomasyon ve akıllı tasarımı tanıtarak, merkezi olmayan finansı daha ulaşılabilir ve verimli hale getirmeyi ve daha geniş bir benimsemeyi teşvik etmeyi amaçlıyor. DeFi aracısı, yeni bir araçtan daha fazlasını temsil ediyor ve merkezi olmayan finansın tam potansiyelini gerçekleştirmeye yönelik önemli bir adımdır diyebiliriz.
DeFi gelişmeye devam ederken Primex DeFi Agent gibi yenilikler, yapay zeka ve blok zinciri teknolojisinin sorunsuz, kapsayıcı ve verimli finansal sistemler oluşturmak için bir araya geldiği yeni bakış açısı sunuyor. DeFi’yi basitleştirmenin ötesinde, insanların kişisel finansı algılama şeklini yeniden şekillendirmek ve kullanıcılara merkezi olmayan bir dünyada gelişim sağlamak için ihtiyaç duyduklarını araçları temin etmek gibi bir misyon yükleniyorlar.
Sonuç;
**Finansal sistemdeki bu devrim, daha kapsayıcı bir gelecek için zemin hazırlıyor** ve son tahlilde herkesin yararlanabileceği daha adil bir ekonomik ortam yaratma yolunda ilerliyor.
Sorumuza dönecek olursa DeFi Bankacılığın geleceği olabilir ama kesin olarak geleneksel finansı ortadan kaldıracağını söylemek zor. DeFi, blokchain teknolojisi kullanarak aracısız, şeffaf ve merkeziyetsiz finansal hizmetler sunarken bankaların sunduğu kredi, borç verme, tasarruf ve yatırım gibi hizmetleri akıllı kontratlar aracılığı ile sunarak, finansı da erişilebilir küresel hale getirebilir. Ancak tüm bu gelişmelere rağmen DeFi’nin yaygınlaşmasının önündeki engelleri de görmek gerekir:
Regülasyonlar – Devletler ve finansal düzenleyiciler, kara para aklama, dolandırıcılık ve kullanıcı güvenliği konularında daha sıkı kurallar getirebilir.
Güvenlik riskleri – Akıllı kontrat açıkları, hack saldırıları ve dolandırıcılık riskleri hala önemli sorun kötü niyetli projeler, yatırımcıları dolandırabilir.
Kullanıcı deneyimi – Geleneksel finans kadar basit ve kullanıcı dostu haline gelmesi gerekiyor.
Dalgalanma ve istikrar – DeFi protokollerinin çoğu volatil kripto varlıklara bağlı olduğu için ciddi riskler barındırıyor. Piyasalardaki sert dalgalanmalar kullanıcıları olumsuz etkileyebilir.
Yazımda da ifade etmeye çalıştığım sıkça vurgu yaptığım bu riskleri ve sorunları çözebilirse DeFi gerçekten bankacılığın geleceği olabilir. Fakat göstergeler tamamen merkeziyetsiz bir sisteme geçmek yerine, geleneksel bankalar ve DeFi uygulamaları hibrit bir model oluşturacağı yönünde, bu model öncesinde Bankalar DeFi teknolojilerini benimseyerek daha verimli erişilebilir hizmetler sunabilirler.
