Yapay zeka, günümüzde teknolojik dönüşümün en güçlü itici gücü haline geldi. Sağlıktan finans sektörüne, üretimden sanata kadar pek çok alanda yapay zeka tabanlı çözümler, verimliliği artırırken karar alma süreçlerini de hızlandırıyor. Büyük veri analitiği, makine öğrenimi ve doğal dil işleme gibi alanlarda kaydedilen ilerlemeler, yapay zekanın yalnızca bir yardımcı teknoloji olmaktan çıkıp stratejik bir güç haline gelmesini sağladı.
Artık devletler ve şirketler, ekonomik ve politik rekabetin merkezine yapay zeka yatırımlarını koyarak küresel bir yarışa girmiş durumda. Bu yarış, sadece teknolojik üstünlük sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda bilgi güvenliği, etik sorumluluk ve ekonomik bağımsızlık gibi kritik meseleleri de beraberinde getiriyor.
Bu süreçte özellikle ABD’nin yapay zekaya yaklaşımı dikkat çekiyor. Trump, görevdeki ilk günlerinden itibaren yapay zekanın nasıl regüle edileceği konusunda teknoloji devlerine geniş bir hareket alanı tanıyacağının sinyallerini verdi. Bu politikanın ne denli etkili olduğunu, Trump’ın yemin töreninde protokol sıralamasına bakarak görmek mümkün. Tesla, SpaceX ve X’in CEO’su Elon Musk, OpenAI CEO’su Sam Altman ve Meta CEO’su Mark Zuckerberg, Trump’ın ailesinin hemen arkasında en üst kademelerde yer aldı.
Google, Meta, Apple ve OpenAI gibi teknoloji devlerinin menşei olan Amerika uzunca bir süredir küresel yapay zeka yarışını önde götürüyordu. Ancak geçen haftalarda Çin yapımı DeepSeek bu dengeleri alt üst etti. Kızışan bu yarış atmosferini kripto borsaları ile birlikte Amerika borsalarında da epey düşüşler yaşattı. Ancak Trump’ın hayata geçirdiği yapay zeka altyapı projesi olan Stargate projesine 500 milyar dolar yatırım yapılacak olması, Amerika’nın bu yarışı kolay kolay bırakmayacağının bir göstergesi.
Çin ise bu yarışta DeepSeek dışında Alibaba ile de bir iç rekabet ortamına sahip. DeepSeek’in R1 modeli, OpenAI’ın ChatGPT’sine benzer performans sergileyerek düşük maliyetli ve enerji verimli çözümleriyle büyük ilgi gördü. Bu yükselişe Alibaba da kayıtsız kalmadı ve Qwen2.5-Max adlı yeni modelini tanıtarak DeepSeek’e doğrudan bir yanıt verdi. Alibaba, Qwen2.5-Max’in GPT-4o, DeepSeek-V3 ve Llama-3.1-405B gibi büyük dil modellerini çeşitli kriterlerde geride bıraktığını iddia ediyor.
Hangi ülkeler yapay zekaya yatırım yapıyor?
Yapay zeka yarışını önde götüren ABD ve Çin arasında ortam kızışırken, Singapur, Birleşik Krallık ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de son yıllarda yapay zeka alanındaki yatırımlarıyla dikkat çekiyor. Ayrıca Finlandiya, Estonya, Almanya, Fransa, Suudi Arabistan, Hindistan ve Güney Kore gibi ülkeler de bu yarışta kendine sağlam bir yer edinmiş durumda.
Türkiye ise 2021’de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi tarafından yayımlanan Ulusal Yapay Zeka Strateji Belgesi ile yapay zeka alanında ciddi bir adım attı.
Birleşik Krallık ve Avrupa Komisyonu’nun kurduğu Yapay Zeka Ofisleri, BAE’de kurulan Yapay Zeka ve Dijital Ekonomi Bakanlığı ve dünyanın ilk Yapay Zeka Üniversitesi, küresel çapta atılan önemli adımlardan yalnızca birkaçı.
