Merkez Bankası’nın blogu Merkez’in Güncesinde, “Altın İthalat Kotası ve Tüketim Talebi Göstergeleri” başlıklı yazı yayımlandı. Yazıda, 2023 yılında işlenmemiş altın ithalatına getirilen kota uygulamasının cari işlemler dengesi üzerindeki etkileri ve bu düzenlemenin altın ithalat kompozisyonu ile tüketim talebi göstergelerine yansımaları ele alınıyor.
Altın ithalatında kompozisyon değişikliği
2023’te uygulamaya konulan kota, işlenmemiş altın ithalatını azaltmayı başarmakla birlikte mücevherat ürünleri ithalatında önemli bir artışa yol açtı. Ağustos 2023’te 12 aylık birikimli işlenmemiş altın ithalatı 34 milyar dolar seviyesindeyken, 2024 Kasım ayı itibarıyla bu rakam yarı yarıya azalarak 17 milyar doların altına geriledi. Ancak, aynı dönemde mücevherat ithalatı yaklaşık dört kat artarak 1,6 milyar dolardan 6,4 milyar dolara yükseldi.
Genel toplamda, altın ithalatı 35,5 milyar dolardan 23 milyar dolara gerilerken, ithalatın kompozisyonunda belirgin bir değişim yaşandı. Bu durum, tüketim malı ithalatı gelişmelerini değerlendirirken daha temkinli bir yaklaşımı gerekli kılıyor.
Tüketim malları ithalatı üzerindeki etkiler
Kota uygulaması sonrası mücevherat ithalatındaki artış, tüketim malı ithalatındaki hareketliliğin ana belirleyicisi oldu. Öyle ki, 2024 yılının Ocak-Kasım döneminde tüketim malı ithalatındaki %13,1’lik artışın 9,2 yüzde puanı mücevherat ürünlerinden kaynaklandı. Diğer tüm ürünlerin katkısı ise yalnızca 3,9 yüzde puan seviyesinde kaldı.
Bazı aylarda mücevherat ithalatındaki dalgalanmalar, tüketim malı ithalatı verilerinde yüksek oynaklığa neden oldu. Örneğin, 2024 Nisan ayında tüketim malları ithalatı %17 artarken, mücevherat dışlandığında %2’lik bir gerileme gözlendi. Bu durum, tüketim malı ithalatının talep göstergesi olarak değerlendirilmesini zorlaştırıyor.
Perakende sektörü üzerindeki yansımalar
Benzer bir etki perakende satış hacim endekslerinde de görüldü. Altın ve mücevher satışlarının dahil olduğu “saat ve mücevher perakende ticareti” alt sektörü, perakende satış hacim endeksinde yukarı yönlü dalgalanmalara yol açtı. Sağlıklı bir analiz yapabilmek adına “altın hariç perakende satış hacim endeksi” oluşturuldu. Bu endeks, 2023 Haziran ayından itibaren genel perakende satış hacminin altında bir seyir izlemeye başladı ve 2024 Temmuz’dan itibaren yatay bir görünüme kavuştu.
Altın ithalat kotası, altın ticaretinde önemli bir kompozisyon değişikliğine neden oldu. İşlenmemiş altın ithalatındaki azalma ve mücevherat ithalatındaki artış, dış ticaret verilerinin yanı sıra tüketim talebi göstergelerinde de farklılaşmaya yol açtı. Bu nedenle, tüketim talebi ve ithalat verilerinin analizinde mücevherat etkisinin göz önünde bulundurulması büyük önem taşıyor.
SM:
📉📈 #AltınTicareti değişiyor!
#MerkezBankası : 2023’te altın ithalatına getirilen kota, işlenmemiş altın ithalatını yarıya indirdi, ancak mücevherat ithalatı 4 kat arttı! Tüketim talebi göstergelerinde altının etkisi artık daha kritik.
